#14 Pierwszy śnieg – kiedy „ulepimy dziś bałwana?” przestaje brzmieć sympatycznie.

„Harry przyjechał tu i zostawił samochód na wielkim pustym parkingu, na którym maturzyści, niczym stado lemingów, każdej wiosny zbierali się w celu przymusowego odprawienia rytuału przejścia w dorosłość charakterystycznego dla ich gatunku: tańców wokół ogniska, zamroczenia alkoholowego i pieprzenia.”

Zacznijmy od tego, że moja miłość do Nesbo może sprawiać, że mam klapki na oczach, choć postaram się być obiektywna. Przepraszam też, że tak długo musieliście czekać na tę recenzję, ale ten tydzień to był istny zawrót głowy. Jesień mnie nie rozpieszcza, ale wierzę, że zimą czas zwolni, a ja uskrzydlona wolnością, będę miała więcej czasu na czytanie i pisanie. J

„Ja w nic nie wierzę, ale na tym polega moja profesja. Gdy tylko coś zaczyna przypominać ustalone prawdy, moim zadaniem jest wysunąć kontrargumenty. Właśnie na tym polega liberalizm.”

No właśnie, zima. To jest czas, w którym wszystko się zaczyna, przynajmniej w tej właśnie powieści pana Nesbo. Spada pierwszy śnieg. Kojarzycie ten moment? W dzieciństwie pierwsze płatki śniegu zwiastowały całe morze radości i możliwości. Sanki, bitwy na śnieżki, bałwany… Zostańmy przy bałwanach. Lubicie te grube, śmieszne stworki, które ulepione z nieforemnych kul, z miotłą pod pachą i garnkiem na głowie, zdobiły kiedyś Wasze ganki i podwórka? Myślę, że komisarz Harry Hole ma swoje powody, by ich nienawidzić.

„Harry nigdy nie potrafił czuć prawdziwej radości, gdy sprawy nad którymi pracował, nagle pewnego dnia okazywały się wyjaśnione, dokończone, gotowe. Dopóki toczyło się śledztwo, to ono było jego celem, lecz gdy go osiągnął, widział jedynie, że do celu nie dotarł. Albo że nie tam zamierzał dotrzeć. Albo że cel się przesunął, on sam się zmienił, czy cholera wie jeszcze co. Rzecz była w tym, że czuł się pusty. Sukces nie miał takiego smaku jaki obiecywał, a pojmaniu winnego zawsze towarzyszyło pytanie: co dalej?”

Prywatne życie Harrego, standardowo już, wygląda jakby się miało zaraz posypać. Na dodatek w jego mieszkaniu zadomowił się grzyb, który, przynajmniej zdaniem fachowca, zżera go od środka. Z pewnością nie pomaga w powrocie do formy. Poznajemy również nową policjantkę, piękną, pewną siebie, bystrą, z ciętym językiem, taką, która nie da sobie wejść na głowę, a przy tym potrafi działać zespołowo. Zostaje ona przydzielona do drużyny Harrego, więc poznamy ją nieco bliżej.

„Zaczynała studia na sześciu różnych kierunkach i nigdy nie została w żadnej pracy dłużej niż pół roku. Była uparta, porywcza i rozpieszczona. Zdeklarowana socjalistka. Pociągały ją te kierunki myśli, które głoszą unicestwienie własnego ja. Nielicznymi przyjaciółkami manipulowała, a mężczyźni, z którymi się wiązała, wkrótce odchodzili, bo nie mogli dłużej tego wytrzymać.”

Zacznijmy od fabuły. W mieście dzieje się coś niedobrego. Znikają ludzie, głównie kobiety. Podobieństwo da się uchwycić, choć na pierwszy rzut oka wszystko wygląda tak, jakby po prostu postanawiały uciec od zwyrodniałych mężów, nudnego miejskiego życia, zaczerpnąć świeżego powietrza z dala od problemów. Coś jednak sprawia, że śledczy zaczynają przyglądać się tej sprawie.

­­ „Powodem, dla którego wkład nauki norweskiej w życie społeczności światowej jest tak marginalny, jest to, że zadowolenie z siebie norweskich naukowców, przewyższa jedynie ich lenistwo.” 

Akcja książki toczy się w idealnym tempie. Autor nie pomija istotnych fragmentów, a z drugiej strony nie przeciąga w nieskończoność dygresji i dywagacji na tematy, które dla czytelnika mogą być nieistotne. Jak zwykle ogromny szacunek dla autora, za nafaszerowanie książki trafnymi i ciekawymi cytatami, bo uwierzcie, dawno żadna książka nie dostąpiła zaszczytu noszenia w sobie aż tylu zakładek indeksujących, co właśnie Pierwszy Śnieg.

„Norwegia jest jak gadająca od rzeczy bezdennie głupia blondynka, która zapuściła się w mroczne zaułki Bronksu i oburza się, że jej ochroniarz jest taki brutalny wobec napastników.(…)

- A tym ochroniarzem jest Bush i Stany Zjednoczone – spytał prowadzący.

- Tak. (…) Nasz ochroniarz to neofita, facet z kompleksem ojca, problemami z alkoholem, ograniczony intelektualnie i pozbawiony kręgosłupa bodaj na tyle, by uczciwie odsłużyć wojsko. Krótko mówiąc, facet, z którego powtórnego wyboru powinniśmy się dzisiaj cieszyć.

- Zakładam, że powiedział pan to z ironią?

-Ależ skąd! Słaby prezydent słucha swoich doradców, a w Białym Domu są ci najlepsi, proszę mi wierzyć.”

Sprawa zatacza szerokie kręgi przez co dane jest nam poznać naprawdę wielu bohaterów. Dosięga ludzi wysoko postanowionych, szanowanych w społeczeństwie. Odkrywanie kart tych, którzy doszli daleko, mają armię prawników i walizki wypchane monetami, nie należy jednak do najłatwiejszych. Próby dotarcia do prawdy powodują niemałe zamieszanie.

„Przez głowę przeleciało mu, że mógłby się pomodlić, ale wiedział, że Bóg już podjął decyzję, że szczęście zostało wyprzedane, że ten bilet trzeba kupić na czarnym rynku.”

Myślę też, że warto zwrócić uwagę na to, że książka, jak to u Nesbo, jest naprawdę brutalna. Jednak patrząc na to z perspektywy czasu, to nie opisy zbrodni powodują największe emocje. Krew jest niejako przypisana do tego gatunku, kryminał rządzi się swoimi prawami, a lakoniczny opis zbrodni często szkodzi jego autentyczności. Bardziej rozdzierające są emocje towarzyszące zaginięciom. Ofiary przecież miały rodziny, w tym małe dzieci. Serce łamie fakt tego, że te dzieci zostają pozbawione najważniejszej osoby w życiu, nie dostając nawet możliwości pożegnania się, bo ciała magicznie znikają. 

„Usiłował się skoncentrować na tym, co ma zrobić i nie myśleć o niczym innym. Nie dopuszczać do siebie złych myśli. Tak mówił Harry. Mówił, że jedyne potwory jakie istnieją, te, które są w głowie, da się pokonać. Ale trzeba to trenować. Trzeba do nich wychodzić i walczyć z nimi, tak często jak się da. Toczyć z nimi małe bitwy, które można wygrać, potem wrócić do domu, przylepić plaster na rany i wrócić do nich znów.”

Morderca jest świetnie wykreowany. Jest to jeden z tych seryjnych zabójców, którzy postanawiają ze swej profesji uczynić grę. Wiecie: najlepszy policjant w wydziale kontra nieuchwytny zbrodniarz. W związku z tym Harry dostaje pewne wskazówki, które nijak nie łączą się w całość, a powodują jeszcze większe zagubienie. Do tego żaden z potencjalnych kandydatów na mordercę nie wydaje się w pełni autentyczny. Nie jestem specem od rozgryzania spraw w kryminałach, więc nie wiem czy zaprawiony w bojach czytelnik, byłby w stanie odgadnąć rozwiązanie, ale mnie zaskoczyło.

Przyjrzyjmy się przez chwilę bohaterom. W tej pozycji trochę bardziej poznajemy się z zespołem, który pomaga Harremu w śledztwie, a to mi się bardzo spodobało. Choć główny bohater jak zwykle działa głównie sam, to charaktery jego kolegów przestają być dla nas obce. Wydaje mi się także, że dużo wnosi osoba nowej policjantki, która jest całkowitym przeciwieństwem Beate. Katrine Bratt wie do czego dąży, nie boi się pracy z mężczyznami, jest stanowcza i zdecydowana. Ciekawie jest zobaczyć dla odmiany, jak przy takiej osobowości zachowuje się Hole, choć jak wiemy już z poprzednich części, Harry przede wszystkim nie chce, by ludzie mu przeszkadzali w pracy, więc nie bardzo przejmuje się nawiązywaniem głębszych znajomości. Ciekawą postacią jest też, znany już trochę z poprzednich części, Skarre – pewny siebie, ironiczny chłopiec, który czuje się, jakby pozjadał wszystkie rozumy i usiłuje to wszystkim udowodnić. Fajnie się obserwuje, kiedy cała reszta pacyfikuje jego zapędy.

„Może pan powiedzieć, że oferuję swoje usługi na targowisku próżności. Albo że naprawiam ludziom zewnętrzną powłokę by ulżyć bólowi we wnętrzu. Proszę samemu wybrać. Mnie to w zasadzie nie obchodzi.”

Język i styl autora wciąż pozostają na tym samym, bardzo dobrym, poziomie. Jak wiecie spodobał mi się on już od pierwszych części, a każda kolejna tylko utwierdza mnie w tym przekonaniu. Nadal bardzo cenię Nesbo za wplatanie różnych wątków polityczno-społecznych w swoje pozycje. Jeśli sięgniecie po książkę, to sami przekonacie się o czym mówię, bo nie chcę zdradzać Wam fabuły, ale uwierzcie: lekarze, a zwłaszcza ci zajmujący się chirurgią plastyczną, politycy, dziennikarze,  a nawet taksówkarze, w pozycjach Nesbo potrafią wygłaszać tak trafne i inspirujące stwierdzenia dotyczące świata, że aż chciałoby się na takich trafiać w realnym świecie.

„Nikt lepiej niż lekarze nie wie, co może przynieść choroba. Podeprę się przykładem stoika Zenona, który uważał, że samobójstwo to godny szacunku czyn, gdy choroba sprawia, że śmierć staje się bardziej atrakcyjna niż życie.”

Książkę polecam z czystym sercem. Nie wiem, czy to jest moim zdaniem najlepsza pozycja Nesbo, ale zdecydowanie dorównuje jakością Wybawicielowi, Karaluchom, czy Pentagramowi. Osobiście preferuję książki kryminalne opisujące seryjnych morderców, w związku z czym pozycja otrzymuje ode mnie 8.5/10. Polecam ją wszystkim miłośnikom kryminałów. Nie widziałam jeszcze ekranizacji, niestety miałam to zrobić w tym tygodniu, ale natłok obowiązków nie dał mi na to szansy, stąd też nie mogę odnieść się do tej kwestii. Widzieliście może film? Polecacie?

Ja tymczasem zabieram się za Krew na Śniegu tego autora, a Wy, co czytacie? :) Koniecznie dajcie znać, czy czytaliście Pierwszy Śnieg oraz jakie są Wasze odczucia, co do tej pozycji! 

Buziaki! 

Cass